Programma 2: Duurzaam en leefbaar

Doelstellingen

• Het centrum+-gebied van onze stad wordt verdergaand verstedelijkt met wonen, werken, vergroening en andere functies, en verder autoluw gemaakt, om de levendigheid en aantrekkingskracht van onze stad te vergroten.
• Door het benutten van kansen in herstructurering en transformatie, vooral in oude en/of kwetsbare wijken, zetten we in op het realiseren van weerbare en evenwichtige wijken. Dit doen we door ongelijkheid te bestrijden met ongelijkheid in aandacht en aanpak.
• De aandachtswijken Helmond Noord, Oost, de Binnenstad en Rijpelberg worden aan de hand van de wijkontwikkelingsplannen versterkt door middel van sociale en fysieke ingrepen.

Wat hebben we al bereikt ?

• De schaalsprong die we als stad en regio doormaken, krijgt steeds meer kleur op de wangen. De groei gaat ons helpen, maar tegelijkertijd is het belangrijk deze groei in goede banen te leiden. Zo maken we van de schaalsprong ook daadwerkelijk een kwaliteitssprong die bijdraagt aan onze sociale- en duurzaamheidsambities.
• De regio staat er sterk op, ook in Den Haag, en dat merken we aan de financiële middelen die deze kant op zijn gekomen. Bijvoorbeeld voor het vlottrekken van woningbouwontwikkelingen; zoals voor de gebiedsontwikkeling van Houtsdonk. Ook besloten rijk en regio onlangs om fors te investeren in talentontwikkeling, huizenbouw en bereikbaarheid van de regio (operatie Beethoven).
• ‘ ’Het is de kunst om kansen en uitdagingen met elkaar te verbinden’ ’ schreven we in het Ambitieakkoord. Voor Helmond hebben we dat geconcretiseerd in een zogeheten ontwikkelverhaal. Met het ontwikkelverhaal verkennen we hoe de schaalsprong kan worden ingepast in de huidige (ook ruimtelijke) situatie. Het geeft richting aan bestaand en nieuw beleid, programma’s en projecten. En biedt een handvat voor onze partners in de stad om elk vanuit hun eigen positie inkleuring te geven aan de ‘Toekomstbestendige Makersstad’. Want dat moge duidelijk zijn: als gemeente kunnen we het niet alleen en hebben we partners in stad en regio keihard nodig!
• Rondom het centrum blijven we bouwen (Centrum Noord, Suytkade). Voor de Waart en het Piet Blom-plein hebben we voorbereidingen getroffen zodat ook hier snel de schop in de grond kan. Tegelijkertijd werken we hard aan de planvorming voor de grotere uit- en inbreidingslocaties. Houtsdonk, het Stationskwartier, het EHAD-terrein en Nieuw Brandevoort (het voormalige Brainport Smart District) springen daarbij het meest in het oog. Voor de laatste locatie geldt dat betaalbaar wonen hier meer prioriteit gaat krijgen ten opzichte van de eerdere plannen.

Wat gaan we ervoor doen?

Sociale activiteiten - ontwikkelingen WOP Rijpelberg  
Er wordt in 2025 gewerkt aan het op te stellen Wijkontwikkelingsplan Rijpelberg. Deze wordt naar verwachting in 2025 ter besluitvorming voorgelegd aan de raad. Door het analyseren van data en cijfers, het organiseren van wijkbijeenkomsten en het voeren van gesprekken met inwoners en partners is duidelijk dat er in Rijpelberg extra aandacht zou moeten komen voor de thema's: meedoen, ontmoeting, gezondheid en zorg.

Door het doorlopen participatietraject bestaat momentum om alvast aan de slag te gaan met deze thema's. Daarom wordt in 2025 gestart met sociale activiteiten voor het creëren en stimuleren van sociale cohesie, ontmoeting, gezondheid en het tegengaan van eenzaamheid. Er zal met de diverse betrokken partners en bewoners gekeken worden waar de behoeftes liggen in de wijk en daar zal op ingespeeld worden. Dit zal een vervolg krijgen in 2026 en de komende jaren.

Ontwikkelingen centrum
Het noordelijk deel van het centrum ontwikkelt zich in volle vaart en dat is buiten goed te zien. In de Waart zijn de 100 appartementen van de Zuidrand in aanbouw en wordt de openbare ruimte opnieuw ingericht. In het najaar van 2024 wordt een raadsbesluit voorgelegd met betrekking tot het Piet Blomplein. Indien de raad positief besluit, vindt in het vervolgtraject een aanbesteding plaats om tot een nieuwe parkeergarage te komen Ook wordt er een start gemaakt met het verkeersluw maken van de Kanaaldijk NW tussen de Kasteelbrug en de Havenbrug.

Vergroening centrum
De plannen voor het gedeelte van de Stadse Aa dat in het centrum ligt worden verder uitgewerkt. Met het afronden van het 25 Septemberpark is de Stadse Aa weer (deels ondergronds) stromend vanaf de Kasteeltuin tot het Gulden Land.

Aanleg Noordelijke Lus
In 2025 wordt verder gewerkt aan de aanleg van de Noordelijke Lus. De Noordelijke Lus is bedoeld om het centrum aan de noordzijde te ontsluiten en loopt over de Kanaaldijk Noordwest, Waardstraat en Torenstraat. De nieuwe brug over het kanaal die hiervoor nodig is ter hoogte van de Waardstraat wordt verder uitgewerkt.

Ontwikkelperspectief Helmond Centrum+  
In 2025 richten we ons op het uitwerken van de studie naar de zuidelijke ontsluiting in overleg met provincie en regio, mede gericht op besluitvorming in het kader van het MIRT(2025). Doel is start van MIRT-verkenning Zuidelijke ontsluiting eind 2025. Ook werken we aan de uitwerking van kansrijke woningbouwlocaties (incl. ruimte voor werken en voorzieningen) in en rondom het centrum, primair Stationskwartier en Houtsdonk. Het ontwikkelverhaal van Toekomstbestendige makersstad werken we uit in een concrete meerjaren-agenda, waarbij we dit verbinden met de uitwerking van stadsmarketing Helmond Makersstad. De uitvoering van deze agenda zal vanaf 2026 plaatsvinden.
Zie ook paragraaf 4.4.6 (Citymarketing). 

Ontwikkeling Stationskwartier
In het Stationskwartier wordt verder gewerkt aan het EHAD-terrein. Ook hier blijft netcongestie een belangrijk aandachtspunt. De bouw van het politiebureau start. De herinrichting van het Parc Bruxelles wordt opgepakt, met daarmee ook de verbetering van de route tussen treinstation en centrum.

Suytkade
Op Suytkade wordt gebouwd aan de laatste waterburchten en de woningen aan de Kanaalboulevard. De nieuwbouw van het Jan van Brabant college wordt verder ontwikkeld.
 
Wijkontwikkelingsplannen
Er wordt in 2025 uitvoering gegeven aan de al vastgestelde Wijkontwikkelingsplannen voor Helmond-Oost en Helmond-Noord. Dit zal een vervolg krijgen in 2026 en de komende jaren. Daarnaast wordt gewerkt aan het op te stellen Wijkontwikkelingsplan voor Rijpelberg. Naar verwachting wordt het Wijkontwikkelingsplan Rijpelberg in 2025 voorgelegd aan de raad ter besluitvorming.

Houtsdonk
Het Ruimtelijke Ontwikkel Plan (ROP) wordt verder uitgewerkt. Er wordt gewerkt aan de plannen voor drie deelgebieden, te weten fase 1 (nabij de bestaande buurt Houtsdonk), aan het Houtsdonktracé en de locatie op de hoek van de Kanaaldijk/Heeklaan.

Voor de gebiedsontwikkeling Houtsdonk is voorkeursrecht gevestigd. Dit is noodzakelijk om bedrijfsverplaatsingen mogelijk te maken. Ook hiervoor blijft netcongestie een belangrijk aandachtspunt om de gebiedsontwikkeling Houtsdonk tot een succes te maken.

Beleidsintensivering

Investeringen

Stationskwartier
In het stationskwartier realiseren we ongeveer 2000 woningen in een bruisend woon-werkmilieu.
Deze ontwikkeling vraagt om vele ingrepen, maar ook om verdere uitwerking. Voor een aantal deelgebieden is dit onder te brengen in grondexploitaties, maar een deel ook niet. Met name de openbare ruimte en fysieke ingrepen, maar ook placemaking (kleine initiatieven zoals broedplaatsen) behoeven een extra investering. Ook de plankosten voor de onrendabele deelgebieden moeten worden geborgd. De ontwikkeling van het Stationskwartier is een langjarig traject, waarbij de middelen voor meerdere jaren geborgd moeten zijn.

Vergroten aantrekkelijkheid Centrum
Helmond heeft ambitieuze plannen en daar hoort een aantrekkelijk centrum bij. Om het centrum aantrekkelijk te maken zijn in het verleden plannen vastgesteld, zoals het centrumperspectief, de herijking van het centrumperspectief en de visie op parkeren en bereikbaarheid centrum. Uit deze visies is een aantal opgaven gekomen. In de afgelopen periode is de uitvoering begonnen en deze wordt komende periode voortgezet. Hieronder vergroenen, verlevendigen en verkeersluw maken. Dat vraagt de komende jaren om investeringen.

Nieuwbouw en infrastructuur in de stad (Houtsdonk)
In 2023 is het Ruimtelijk Ontwikkelingsplan Houtsdonk vastgesteld. Het plan geeft weer hoe invulling kan worden gegeven vanuit de verschillende opgaven op het gebied van o.a. woningbouw, mobiliteit en landschap. De mobiliteitsmaatregelen kosten € 24,8 miljoen, waarvoor we een subsidie van € 16,1 miljoen van het Rijk ontvangen. De subsidie biedt mooie kansen voor Helmond om de beoogde woningbouwopgave in het gebied te realiseren en de mobiliteitstransitie in het centrumgebied verder vorm te geven.

Wijkaccommodatie de Boerderij
In het Wijkontwikkelingsprogramma van Helmond Noord is aangegeven dat de grootste wijk van Helmond, te weten Helmond Noord, de kleinste wijkaccommodatie (De Boerderij) kent. Naast het feit deze accommodatie te klein is, is hij ook gedateerd. Samen met de keuze om geen MFA te realiseren, vraagt dit om investeringen in het in de wijk aanwezige maatschappelijke vastgoed.
Beter geoutilleerd maatschappelijk vastgoed zal het gebruik daarvan door in de wijk actieve organisaties ten goede komen. Dit geldt niet alleen voor diverse bewonersinitiatieven, maar ook voor het aanwezig zijn van medewerkers van onze maatschappelijke partners in de wijkaanpak.

Wijkinvesteringen - herstructurering en leefbaarheidsvraagstukken
In de begroting van 2022 heeft de gemeenteraad 4 miljoen beschikbaar gesteld voor de wijkontwikkeling van Helmond Noord en Helmond Oost. Inmiddels is circa 1,5 miljoen in het investeringsprogramma opgenomen. Voor de jaren 2025 t/m 2027 resteert een kansrijke investering van 2,3 miljoen.
Genoemde middelen zijn nodig om de betreffende door de raad vastgestelde integrale wijkontwikkelplannen uit te voeren. Middelen worden geïnvesteerd in maatschappelijke en fysieke projecten en interventies, zoals ook met deze wijken zijn gecommuniceerd.

WijkontwikkelingsProgramma (WOP) Rijpelberg
In 2025 wordt het Wijkontwikkelingsprogramma door de raad vastgesteld en is duidelijk wat de wijkontwikkeling de komende jaren concreet gaat kosten. Voor concept bouwstenen 3, 4 en 5 moeten een aantal investeringen gedaan worden. De daadwerkelijke kosten zijn afhankelijk van de uitkomsten van het proces van het WOP. Op dit moment weten we (al) dat MFA Rijpelberg en de reconstructie van de Weg door de Rijpel grote kostenposten zijn. Door de straatgesprekken, (wijk)bijeenkomsten en werkgroepen in het kader van WOP Rijpelberg zijn bij partners en bewoners verwachtingen ontstaan over de wijkontwikkeling van Rijpelberg. Bovendien wordt dit benoemd in diverse bestuurlijke stukken (ambitieakkoord en uitvoeringsprogramma). Het is daarom belangrijk om voor 2025 minimaal een bedrag van € 300.000 beschikbaar te stellen, zodat een aantal ingrepen in de openbare ruimte gerealiseerd kunnen worden en ander ‘laaghangend fruit’ te benutten. Een voorbeeld hiervan zijn het inpassen van een aantal extra parkeerplaatsen om lokaal de parkeerdruk in de wijk te verminderen. Daarnaast moeten voor de komende jaren ook geld worden gereserveerd (minimaal 1,4 miljoen voor 2026 en 2027).

Specificatie per hoofdproduct
In onderstaande tabel is voor dit thema een specificatie van de hoofdproducten opgenomen. (inclusief mutaties op de reserves)