Programma 2: Duurzaam en leefbaar

Doelstellingen

• Meer lopen en fietsen: actieve mobiliteit wordt leidend in het verplaatsingsgedrag.
• Openbaar vervoer en deelmobiliteit als krachtige ondersteuning: OV en deelmobiliteit moeten meer een alternatief worden voor de auto en voor als fietsen (een keer) niet kan.
• Minder ruimte voor de auto: de dominantie van de auto als vervoermiddel in de stad wordt kleiner. Autoverkeer wordt zoveel mogelijk om de stad heen geleid via de robuuste randen die betrouwbaar zijn in termen van capaciteit en doorstroming.
• Het beïnvloeden van het verplaatsingsgedrag: naast de aanleg van infrastructuur en het reguleren van het verkeer wordt ingezet op het maken van andere keuzes door de weggebruiker.
• Het verbeteren van de verkeersveiligheid.
• Slim waar het slim kan: continu zoeken naar vernieuwende mobiliteitsoplossingen om onze doelstellingen te behalen.

Wat hebben we al bereikt?
‘Hoe houden we Helmond toegankelijk en leefbaar?’ In het Ambitieakkoord stelden we onszelf die vraag en kondigden we een mobiliteitsvisie aan. Die is klaar. Ambitie is het verbeteren van bereikbaarheid en leefkwaliteit in de stad, en bijdragen aan duurzaamheid. Fietsers en voetgangers komen centraal te staan, aangevuld met een extra inzet op openbaar vervoer en deelmobiliteit. Het nieuwe snelfietspad tussen Helmond en Eindhoven is wat dat betreft een mooi voorbeeld. De auto - die nu nog meer dan de helft van de openbare ruimte inneemt - krijgt in de toekomst een minder dominante rol. Eén van de uitwerkingen is een nieuwe zuidelijke ontsluiting voor het autoverkeer, waarvoor de eerste scenario’s op tafel liggen. We rekenen daarbij op financiële steun van het rijk.

Wat gaan we ervoor doen?

Deelmobiliteit, Vraagafhankelijk OV
De groei van de stad in wat betreft aantal woningen, arbeidsplaatsen voorzieningen en de daarmee gepaard gaande groei van de mobiliteit (de schaalsprong) legt grote druk op o.a. de bereikbaarheid, leefbaarheid, en verkeersveiligheid in de stad. Een mobiliteitstransitie is daarom noodzakelijk. In lijn met het ambitieakkoord, de ambitieagenda 2040 en mobiliteitsvisie Helmond 2040 werken we ook in 2025 toe naar de uitrol van nieuwe en het positioneren van bestaande vormen van vraagafhankelijk vervoer en de realisatie van mobiliteitshubs met bijbehorend mobiliteitsaanbod, het uitvoeren van (gedrags)onderzoeken, wijkgerichte behoeftenonderzoeken en het opzetten van een samenwerkingsconstructie om deelmobiliteit blijvend beschikbaar te maken.

Deelmobiliteit
Helmond is als middelgrote stad niet aantrekkelijk (genoeg) voor mobiliteitsaanbieders. Voor 2025 is het doel om de bestaande mobiliteitsaanbieders in Helmond te houden en om nieuwe aanbieders aan te trekken.
Vraagafhankelijk OV
In 2025 wordt het vraagafhankelijk vervoersaanbod, dat in 2024 is geïntroduceerd in Helmond gecontinueerd en verder gepositioneerd als onderdeel van het totaalaanbod aan alternatieve vervoerswijzen voor de eigen auto in Helmond. Ook wordt gekeken hoe dit geïntegreerd en doorontwikkeld kan worden in een nieuw regionaal aanbod met vraagafhankelijk vervoer. Daarmee wil Helmond en een bijdrage leveren aan de mobiliteitstransitie en de sociale functie van het openbaar vervoer versterken.

De inspanningen om zowel deelmobiliteit als vraagafhankelijk OV in Helmond te laten slagen vragen om een meerjarige inzet. De acties voor 2025 betreffen dus een tussenresultaat .

MRE regionale bekostigingssystematiek schaalsprong (jaarschijf 2028)
De Metropoolregio Eindhoven (MRE) groeit veel harder groeit dan verwacht. Om de groei aan inwoners, woningen en banen in Brainport Eindhoven op te vangen is een mobiliteitstransitie onvermijdelijk en noodzakelijk. Dit vraagt om een forse investering.

Om invulling te geven aan de regionale bijdrage t.b.v. de schaalsprong van de Brainport is op de schaal van de MRE een regionale bekostigingssystematiek voor de bereikbaarheid uitgewerkt. De bijdrage van Helmond bedraagt € 4,7 miljoen over de komende 10 jaar. De jaarlijkse bijdrage van Helmond en de andere MRE-gemeenten wordt in de periode van 2024 t/m 2033 ingezet voor regio brede mobiliteitsmaatregelen zoals het Korte termijn maatregelenpakket A2, regionale hubs en de multimodale knoop Eindhoven centraal.  

Mobiliteitsvisie
De mobiliteitsvisie is uitgewerkt in een Meerjaren Uitvoeringsprogramma Mobiliteit om concrete invulling te geven aan de opgaven waar Helmond (en de regio) voor staan. De inzet op een breed scala aan maatregelen is noodzakelijk om de mobiliteitstransitie in gang te zetten en de mobiliteitsvisie uit te voeren.

In 2025 wordt de mobiliteitsvisie uitgewerkt en een aantal strategieën en meerjaren-agenda’s voor de verschillende vervoerwijzen en deelthema’s zoals verkeersveiligheid, verplaatsingsgedrag en verkeersmanagement.

Gelijktijdig wordt gewerkt aan concrete maatregelen die bijdragen aan de mobiliteitstransitie.
Deze maatregelen zijn gericht op de volgende doelen van de mobiliteitsvisie:

• Actieve mobiliteit op 1: door projecten uit de Fietsagenda te realiseren.
• Openbaar vervoer en deelmobiliteit als volwaardig alternatief: door het in 2024 nieuw ingezette vraagafhankelijk vervoer in 2025 (en verder) door te zetten.
• Terugdringen van de dominantie van de auto: door te werken aan de plannen voor de N279 en Zuidelijke ontsluiting Helmond om daarmee het (doorgaande) verkeer via de robuuste randen van de regio om de stad heen te leiden en daarmee ruimte in de stad te creëren voor alternatieve vervoerwijzen en andere stedelijke ontwikkelingen. En door uitvoering te geven aan het verkeersluw maken van het centrum.

De mobiliteitstransitie is een langjarige ontwikkeling om invulling te geven aan de visie tot 2040. De acties voor 2025 betreffen dan ook een tussenresultaat.

Uitvoering Fietsagenda
De fietsagenda richt zich nadrukkelijk(er) op het totale systeem (fietsnetwerk, fietsvriendelijk ontwerp, fietsveiligheid, fietsparkeren en het beïnvloeden van het gedrag om mensen meer te laten fietsen.

De uitbreiding en verbetering van het fietspadennet wordt voortgezet. In 2025 gaat het om (delen van) de fietsroutes naar Eindhoven via de Goorsebaan/Eindhovens Kanaal, Asten, Deurne en Gemert.
Bij kruispunten met verkeerslichten wordt bekeken of de doorstroming voor fietsers kan worden verbeterd. Daarnaast wordt gestart met de voorbereiding van de vervanging van de fietsenstalling op het Piet Blomplein, die daar verdwijnt vanwege de centrumplannen.

De activiteiten in 2025 maken onderdeel uit van de uitvoering van de Fietsagenda. Op dit moment wordt verwacht dat de uitvoering daarvan doorloopt tot en met 2028. Een aantal fietsroutes maakt ook onderdeel uit van het regionale fietspadennet. En kan daarmee deels gefinancierd worden uit het regionale Bereikbaarheidsakkoord. Tot en met 2028 kunnen daarvoor subsidieaanvragen worden ingediend. Uitvoering van de Fietsagenda voor eind 2028 is daarom noodzakelijk.  

Verkeersveiligheid
De verkeersonveiligheid neemt toe en het bestrijden daarvan vraagt om een nieuwe aanpak. In het verkeersveiligheidsplan is aangegeven hoe we de verkeersonveiligheid een halt toe roepen. In wijken waar dat nu nog niet het geval is wordt een maximumsnelheid van 30 km/uur ingevoerd.

In 2025 gaan we uitwerking geven aan het verkeersveiligheidsplan dat in 2024 aan de raad is voorgelegd. Dat doen we door:

• Een start te maken met de invulling voor Helmond van de landelijke aanpak voor een risicogestuurde aanpak.
• Een meerjarenagenda op te stellen voor de speerpunten uit het verkeersveiligheidsplan.
• Verder te gaan met de uitbreiding van de 30 km zone in Noord te starten en te starten met de voorbereiding van de 30 km zone in Dierdonk.

De risicogestuurde aanpak en de 30 km zone Dierdonk lopen door naar 2026. Het opstellen van de meerjarenagenda en uitbreiding van de 30 km zone in Noord worden in 2025 afgerond.

Smart Mobility
Voor een bereikbaar en leefbaar Helmond kunnen we niet om innovatie heen. Daarom omarmen we (technische) innovaties die in ontwikkeling of reeds beschikbaar zijn voor mobiliteitsoplossingen. Deze Smart Mobility activiteiten genereren ook een duidelijke economische spin off in relatie tot de economische ontwikkeling op de Automotive Campus. Ook regionale samenwerking en hierbij behorende aangegane verplichtingen, bijvoorbeeld binnen Brabantstad (reguliere en Smart Mobility), maken hier onderdeel van uit.

Verkeersluwe Kanaaldijk
Het verkeersluw maken van de Kanaaldijk in Helmond is eerder al verwerkt in plannen en budgetten. Maar dit blijkt niet haalbaar zonder ook aandacht te besteden aan de effecten die dit heeft op omliggende straten, en dan vooral de Julianalaan. In de begroting 2025 nemen wij de voorbereidingskosten op, en in 2026 reserveren wij investeringsruimte voor maatregelen op het gebied van infrastructuur en inrichting van de openbare ruimte.

Beleidsintensivering

Autonome ontwikkelingen

Investeringen

Uitvoering Fietsagenda Helmond
Voor het uitvoeren van projecten uit de fietsagenda 2016-2025 is in 2024 een bedrag van € 1.750.000 nodig. In 2024 wordt de fietsagenda geactualiseerd.

Verkeersmaatregelen Helmond Noord Adelaarplein en omgeving
In 2019 is de participatiepilot Adelaarplein en omgeving gestart. De participatie was breed opgezet in het kader van de aanstaande omgevingswet. Participatie krijgt in de omgevingswet straks een belangrijke rol. Met de omwonenden is gekeken naar welke maatregelen zij belangrijk vinden voor hun omgeving. Een van de aspecten die werden benoemd waren verkeersproblemen. Sluipverkeer, veiligheid en parkeren werden het meest genoemd. Daarvoor zijn een aantal oplossingen bedacht in samenspraak met bewoners en andere belanghebbenden.

Regionale Bereikbaarheidsagenda
We geven voortvarend uitvoering aan de Bereikbaarheidsagenda van Zuidoost-Brabant. Hiervoor is de periode 2019-2030 in totaal € 24,0 miljoen benodigd. Jaarlijks reserveerden we hiervoor gemiddeld € 2,0 miljoen. De uit te voeren projecten volgen niet het jaarlijks gemiddelde: de projecten zijn verschillend in kosten en in uitwerkingsfase. Voor 2024 is een bedrag van € 1.000.000 nodig.

Specificatie per hoofdproduct
In onderstaande tabel is voor dit thema een specificatie van de hoofdproducten opgenomen. (inclusief mutaties op de reserves)