Programma 2: Duurzaam en leefbaar

Doelstellingen

• De bestaande onderhoudsniveaus worden gehandhaafd.
• We zorgen dat het beheer en onderhoud van de openbare ruimte bijdraagt aan een duurzame en klimaatbestendige leefomgeving en een schone en veilige stad.
• We streven naar meer hergebruik en verdere afvalscheiding. Als uitwerking van de Kadernotitie Afvalbeleid fase 2 blijven we werken volgens de vernieuwde aanpak van de huishoudelijke afvalstromen.

Wat hebben we al bereikt ?
Onze openbare ruimte is van groot belang voor het welzijn in de stad. ‘Groen moet weer leuk worden’ schreven we in het ambitieakkoord. Dat maken we bijvoorbeeld waar met de aanplant van 500 bomen, de vergroening van het centrum (bijvoorbeeld via het terugbrengen van de Stadse Aa) en de herinrichting van Wijkpark Brouwhuis. Deze herinrichting maakt de wijk bovendien meer klimaatbestendig; een mooi voorbeeld van werkelijk integraal beleid!

Wat gaan we ervoor doen?

Blink
In 2025 zal Blink verder uitvoering geven aan de in 2024 opgestelde Businesscase. Blink gaat investeren in personeel en materieel en de dienstverlening met de samenwerkende gemeenten wordt in geformaliseerd in Dienstverleningsovereenkomsten (DVO's).

De langetermijnvisie van Blink is om, naast een betrouwbare partner op gebied van afvalbeheer en Beheer Openbare Ruimte (BOR), ook een centraal kenniscentrum te zijn. Dit zal een vervolg krijgen in 2026 en verder.

Risico Verpact (Beëindigen Ketenafspraak)
Verpact is de organisatie die vanuit een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid namens de verpakkingsindustrie zorgt voor de verwerking en het vermarkten van PMD. De VNG heeft in april 2024 aan Verpact laten weten de overkoepelende Ketenovereenkomst per 1 januari 2025 niet te willen verlengen. Dit betekent dat de Ketenovereenkomst per 31 december 2024 eindigt en dat daarmee ook de vergoeding die de gemeente krijgt voor het inzamelen van dit afval vervalt.

Mocht het niet lukken om in 2025 een nieuwe overeenkomst af te sluiten, dan loopt gemeente Helmond een risico van ca. € 750.000 per jaar. De verwachting is dat er in de komende maanden alsnog een nieuwe ketenovereenkomst afgesloten zal worden en dat uitblijvende vergoeding dan alsnog met terugwerkende kracht uitbetaald zal worden.

Onderhoud openbare ruimte
Voor de hele stad zijn door de Raad verschillende niveaus (laag-gemiddeld-hoog) vastgesteld waarop de openbare ruimte onderhouden wordt. Onze aannemers onderhouden de stad op deze vastgestelde onderhoudsniveaus. Dit doen we via planmatig beheer op basis van opgestelde assetsheets (beheerplannen).

We ‘ Beheren met meerwaarde’ . We gaan aan de slag waar dit het hardste nodig is, combineren werkzaamheden waar mogelijk en verwerken integraal onze opgaven rondom klimaatadaptatie, CO2-reductie, circulariteit, biodiversiteit en vergroening in projecten.

Jaarlijks stellen we de begroting bij voor de toename van het areaal aan openbare ruimte en assets. Bijvoorbeeld, meer fietspaden en bomen, als gevolg van de groei van de stad, betekent ook structureel meer kosten voor onderhoud.

Bij aanleg en onderhoud van groen en bomen spelen we in op het veranderende klimaat op om uitval van nieuwe aanplant te voorkomen. Voor de asset Wegen gaan wij in 2025 verder met het achterstallig onderhoud herstellen. Dit doen wij om het onderhoudsniveau op peil te houden. Het afgesproken onderhoudsniveau voor de asset Wegen is C. Onderhoudsniveau D betekent namelijk achterstallig onderhoud en dit moeten wij voorkomen. Vanwege prijsstijgingen wordt het onderhoudsbudget Wegen verhoogd om de gestegen onderhoudskosten te dekken.

De komende jaren gaan we meer bomen planten om zo in de bebouwde stad meer koelteplekken te creëren. Dit helpt om in 2050 klimaat adaptief te zijn. In 2023 is gestart met de voorbereiding. In 2024 heeft een verder uitwerking plaatsgevonden en is er gestart met de realisatie welke in 2025 wordt voortgezet.

Wij gaan verder met het opwaarderen en energiezuinig maken van de openbare verlichting. Dit beleid wordt al jaren uitgevoerd. Vanwege de stijging van de energieprijzen stijgt ook de noodzaak voor deze ontwikkeling. Wij gaan een aantal VRI’s (verkeersregelinstallatie) vervangen en deze slimmer maken. Dit draagt bij aan de mobiliteit in de stad. Daarnaast draagt een betere en slimmere afwikkeling van het verkeer bij aan de doelstelling klimaat-neutrale stad.

Binnen het water en rioleringsprogramma (WRP) richten we ons meer op de realisatie van klimaatadaptieve projecten. Denk hierbij aan projecten om hemelwater lokaal te infiltreren en projecten die overlast van piekbuien beperken.

Beleidsintensivering

Investeringen

Wegen regulier
In 2025 worden voor wegen een aantal grote investeringsprojecten gerealiseerd. Structurele investeringen in wegbeheer zijn noodzakelijk om het wegen areaal op een voldoende onderhoudsniveau te houden. De projecten zijn onderdeel van het meerjareninvesteringsprogramma wegen.

Opwaarderen openbare verlichting
Conform het assetmanagementplan wordt de verouderde openbare verlichting vervangen voor nieuwe, duurzame en energiezuinige ledverlichting.  

Parkeergarage Piet Blomplein/Elzas
(Dit Project hoort niet bij R&B)

Vervanging verkeerregelinstallaties (VRI's)
Conform het assetmanagement- en beheerplan verkeerslichten worden verkeerslichten vervangen na einde van de levensduur. Door een toename van het areaal, bundeling van vervangingen en transitie van VRI naar iVRI zijn de investeringen toegenomen.

Verhoging vervanging sluis 8
Sluis 8 is nabij einde levensduur. Om de functionaliteit van de sluis te behouden, moet deze sluis worden vervangen. De eerste raming van de vervanging van sluis 8 dateert uit 2019. De kosten voor de vervanging zijn sindsdien gestegen. De laatste raming laat een kostenstijging van ruim 1 miljoen euro zien. Het vervangen van sluis 8 staat gepland voor 2025.

Openbaar groen
Jaarlijks worden middelen beschikbaar gesteld voor het beheeronderdeel groen (beplanting, hagen, gazon, gras). Hiermee houden we het groen voor de lange termijn in stand. Daar waar mogelijk gebruiken we investeringen om aan te sluiten bij andere projecten en zo werk met werk te maken.

Vervanging bomen
Jaarlijks worden bomen vervangen om potentieel onveilige situaties te voorkomen die ontstaan door ouderdom, (storm) schade of andere redenen. Ook is het noodzakelijk bomen te vervangen vanwege stedelijke ontwikkelingen. Daarnaast is wortelopdruk op diverse plaatsen in de stad een probleem. Jaarlijks worden de meest urgente locaties aangepakt, waarbij wij streven naar een structurele  oplossing. In de afgelopen decennia zijn om allerlei redenen bomen verdwenen in de beschermde structuren. Wij willen deze bomen herplanten om de structuren te herstellen.  

Vergroenen van de stad
Bomen zorgen verkoeling in de stedelijke omgeving. Op basis van onze hittestresskaart weten we dat er in Helmond onvoldoende koelteplekken zijn. In 2024 is een begin gemaakt om op verschillende locaties in de stad meerdere bomen te planten om zo extra koelteplekken te creëren en hittestress tegen te gaan. In 2025 gaan wij verder met deze extra aanplant van bomen. Met deze investering gaat onze ambitie om Helmond groener te maken hand in hand met onze ambities om de stad klimaatadaptief te maken.

Vervanging natuur en recreatie
Vervangingsinvesteringen in onze natuurgebieden zijn noodzakelijk om de kwaliteit op niveau te houden. In 2025 wordt verdere uitvoering gegeven aan het monitoringsplan. Hieruit volgt een plan van aanpak om projecten in 2025 uit te voeren. Voor de jaren 2024-2028 ontvangen wij subsidie voor hydrologische maatregelen Warande / Goorloop.

Kasteel Traverse
De Kasteel-Traverse tussen de Kerkstraat-Zuid en de Churchilllaan is toe aan een grondige renovatie (rehabilitatie). De asfaltconstructie is einde levensduur en dient in 2025 (met als uitloop uiterlijk 2026) vervangen te zijn. In 2019 is een krediet aangevraagd om de werkzaamheden in 2023 uit te voeren. Om diverse redenen is dit niet gerealiseerd en in 2023 is dit krediet reeds verhoogd. Wij zijn met een projectteam actief om eind 2025 de grondige renovatie uit te voeren. De huidige raming van het projectteam laat een significante stijging van de kosten zien van 3,3 miljoen euro. Deze kostenstijging wordt veroorzaakt door uitzonderlijke indexering, meer markconforme risico-inventarisering en toename van het te renoveren oppervlak van 3350 m².

Rioleringszorg (kostendekkend via rioolrecht)
In 2023 is het nieuwe Water- en Rioolplan opgesteld. Dit beleid geldt tussen 2024 en 2028. De kosten voor de gemeentelijke watertaken worden geheel gedekt uit de inkomsten rioolheffing. Afvalwater, hemelwater en grondwater worden doelmatig verwerkt of afgevoerd. Doordat de staat van de huidige riolering goed is, kunnen we stevig inzetten op klimaatadaptieve maatregelen. Een voorbeeld hiervan is het terugbrengen van de Stadse Aa. Ook komt er extra formatie voor beheer- en inrichtingstaken.

Vervanging containers (kostendekkend via afvalstoffenheffing)
Naast het plaatsen van nieuwe containers vanwege de invoering van Diftar in de hoogbouw, worden elk jaar afgeschreven of defecte ondergrondse containers vervangen. Met deze vervangingsinvestering zorgen we dat de kwaliteit van de containers op niveau blijft.

Specificatie per hoofdproduct
In onderstaande tabel is voor dit thema een specificatie van de hoofdproducten opgenomen. (inclusief mutaties op de reserves)