Programma 1: Meedoen, rondkomen, vooruitkomen

Doelstellingen

• We maken Helmond de komende jaren toegankelijker (fysiek en sociaal) zodat alle inwoners volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving.
• Het tegengaan van discriminatie, ook richting organisaties en bedrijven waarmee wij samenwerken. Daarnaast het stimuleren van meldingsbereidheid bij inwoners die discriminatie ervaren.
• Inwoners die over een te smalle beurs of onvoldoende basisvaardigheden beschikken om hun weg te zoeken in het digitale stelsel, helpen we deze achterstand te overbruggen (zie ook Hoofdstuk 4.4.6: Digitale Stad, digitale inclusie).
• Voor meer statushouders en asielzoekers, waaronder ook Alleenstaande Minderjarige Vluchtelingen (AMV’ers), is er passende opvang, huisvesting en onderwijs beschikbaar.
• Statushouders krijgen de begeleiding die ze nodig hebben om te kunnen integreren in onze samenleving en een nieuw bestaan op te kunnen bouwen.

Wat hebben we al bereikt?

• Al meer dan twee jaar bieden wij Oekraïense vluchtelingen een veilige omgeving, met het voormalige Knippenbergcollege als centrale locatie. Daarmee leveren wij het aandeel dat van een stad als Helmond mag worden verwacht. Ook ‘reguliere’ vluchtelingen hebben we de afgelopen jaren opgevangen, zowel noodopvang als langdurige opvang van jonge vluchtelingen.
• Inclusie heeft de afgelopen jaren veel aandacht gehad. We zijn een regenbooggemeente gericht op de LHBTIQA+doelgroep met meerjarenplan en uitvoeringsplan, waarin diverse activiteiten zijn opgenomen, zoals een social media publiciteitscampagne ‘Lekker Boeiend’ (gericht op jongeren), de foto-expositie Roze 50+ én aanbod voor inwoners met een migratieachtergrond via St. Nese. Lokaal is bovendien het Huis onder de Regenboog ontstaan, dat hulp en advies, lotgenotencontact, inloop, cursussen & workshops aanbiedt. En we ondertekenden de Charter Diversiteit en namen deel aan Diversity Day. Deze dag is gebruikt om binnen de gemeente het gesprek te voeren over diversiteit en inclusie op de werkvloer.

Wat gaan we ervoor doen?

Asiel en Migratie
Helmond heeft een totale (indicatieve) taakstelling op het gebied van asielzoekers van 462. Hiervan zijn momenteel 50 plaatsen gerealiseerd (voor minderjarige asielzoekers). Hier ligt nog een forse opgave en we werken nauw samen met het COA om binnen Helmond een passende tweede opvanglocatie te realiseren.

Concrete output is de oplevering van een voorziening in samenwerking met het COA waar minderjarige asielzoekers (AMV-ers) voor korte maar liefst ook voor langere periode kunnen worden opgevangen. Ook doen we er alles aan om te zorgen voor voldoende capaciteit in het onderwijs voor deze doelgroep. De gemeentelijke bijdrage omvat vooral het voorzien in adequate/voldoende huisvesting voor dit onderwijs.

Daarnaast werkt de gemeente aan de realisatie van een grotere opvanglocatie voor reguliere asielzoekers, voor een termijn van 10-15 jaar. Hier verwachten we in 2025 alleen een tussenresultaat (bijvoorbeeld locatiekeuze). De opvang zelf gebeurt door het COA. De gemeente levert alleen personele inzet voor de organisatie van de huisvesting, eventueel onderwijs en inburgering.
De gemeente heeft een wettelijke en maatschappelijke taak in het huisvesten van de diverse groepen nieuwkomers, waaronder asielzoekers, Oekraïners en arbeidsmigranten. Het maken van beleid voor (de huisvesting van) deze groepen, het (met partners) daadwerkelijk organiseren van deze huisvesting en het zorgen voor onderwijs, begeleiding en inburgering is op dit moment nog niet structureel belegd in de organisatie.

Daarvoor is in 2024 een apart team gevormd, dat op dit moment nog uit incidentele middelen gefinancierd moet worden. Na 2025 zullen de kosten hiervan worden ingebed in de reguliere formatie. Het team bestaat in ieder geval uit een programmamanager, twee projectleiders, een programmaondersteuner en een beleidsmedewerker.

Opvang statushouders in Buitenjan Veldhoven
Voor de opvang van statushouders die in de regio worden gehuisvest is in de gemeente Veldhoven een tussenvoorziening gecreëerd. Hier worden vanaf 1 februari 2022 ongeveer 150 statushouders tijdelijk opgevangen, totdat zij een zelfstandige woning krijgen toegewezen in hun gekoppelde gemeente in Zuidoost-Brabant. Dit verlicht de druk op de landelijke asielzoekerscentra waar de statushouders veelal vandaan komen maar eigenlijk niet meer thuishoren. Vanuit De Buitenjan worden statushouders begeleid naar werk en kunnen zij starten met inburgeren in de gemeente waaraan ze gekoppeld zijn.

Alle 21 gemeenten in de regio leveren een financiële bijdrage aan deze voorziening. In 2025 blijft ook gemeente Helmond deelnemen aan de regionale opvangvoorziening voor statushouders in Veldhoven. De (verlengde) overeenkomst hiervoor loopt tot 1 augustus 2026. Daarnaast wordt een klein aantal statushouders rechtstreeks gehuisvest binnen Helmond zelf.

Op 24 juni 2024 heeft ons college besloten tot deelname aan de regionale opvang van statushouders op de aangegeven locatie in Veldhoven. De kosten daarvan zijn € 64.000 in 2025 en € 47.000 in 2026. Wij bekostigen dit uit de reserve nieuwkomers.

Huisvesten statushouders
Elke gemeente krijgt halfjaarlijks een taakstelling voor het huisvesten van statushouders. Statushouders huisvesten we op grond van de regionale huisvestingsverordening met urgentie in sociale huurwoningen van de woningcorporaties.

Ook kijken we in onze gemeente naar nieuwe kansen voor Nidos woningen/woonvormen (Nidos is de voogdij-instelling voor AMV’ers) waar AMV-statushouders onder begeleiding kunnen wonen.

Uitvoering antidiscriminatie-agenda (nu: inclusie-agenda) Helmond
In het ambitieakkoord is de ambitie opgenomen dat Helmond een inclusieve stad wil zijn, waar inwoners zich thuis voelen en zichzelf kunnen zijn en discriminatie wordt tegengegaan. Om dit doel te bereiken worden gesprekstafels georganiseerd met vertegenwoordigers uit inwonersgroepen die op basis van hun kenmerken een aantoonbaar verhoogd risico lopen om gediscrimineerd te worden. Het betreft mensen met een niet-Nederlandse achtergrond, een andere huiskleur en/of religie, mensen uit de regenbooggemeenschap en mensen met een handicap. De uitkomsten van de gesprekstafels worden verwerkt in een inclusie-agenda. Er zal in 2025 minimaal één keer een terugkoppeling aan de raad plaatsvinden. De verbetervoorstellen uit de inclusie-agenda lopen ook na 2025 door.

Daarnaast loopt een aantal uitvoeringsplannen om inclusie te bevorderen op specifieke doelgroepen, zoals inwoners met een handicap en de LHBTIQ+-doelgroep.

Uitvoeren actieplan VN-verdrag Handicap (2024-2025)
In 2024 werkten we samen met een groep ervaringsdeskundigen met uiteenlopende beperkingen een tweejarig actieplan uit voor het VN-verdrag Handicap 2024-2025.

Het Actieplan 2024-2025 focust op een drietal speerpunten:

• Werken aan Bewustwording;
• Verbeteren van de fysieke toegankelijkheid;
• Vergroten van participatie van de doelgroep(en) met een beperking op gebied van cultuur & bewegen.

In 2025 biedt MEE cursussen aan voor herkenning en bejegening van inwoners met een onzichtbare beperking. Het ‘mystery guest’ onderzoek door ervaringsdeskundigen van ORO in 2024 zal leiden tot verbeterplannen bij gemeentelijk afdelingen (ontvangst, security, Wmo-loket en KCC) die in 2025 worden uitgevoerd. Na opening van De Braak zullen de aangeschafte sporthulpmiddelen actief worden gepromoot. Op basis van de Uitvoeringsnota Evenementen wordt gewerkt aan de verbetering van de toegankelijkheid van evenementen, met onder andere de inzet van ervaringsdeskundigen van Helmond Toegankelijker.

Het betreft hier structureel beleid. Begin 2026 zal er opnieuw een 2-jaren Actieplan worden opgesteld.

Uitvoering meerjarenbeleidsplan regenboogbeleid 2023-2026
In 2024 richtten we ons met name op de omgeving van de LHBTIQ+-doelgroep met als doel de bewustwording, acceptatie en daarmee de sociale veiligheid van de LHBTIQ+ gemeenschap – jong én oud - te vergroten.

De GGD is coördinator van de uitvoering van het regenboogbeleid dat Helmond samen met Eindhoven uitvoert. Zij blijven zich richten op de intermediairs op VO- en MBO-scholen door middel van nieuwsbrieven, trainingen, (overzicht van beschikbaar) onderwijsmateriaal en een aanbod voor een interactieve theatervoorstelling. Voor de doelgroep ouderen wordt de roze loper gepromoot bij diverse zorginstellingen. In Helmond is daarnaast Stichting Het huis onder de Regenboog actief. Zij bieden inloop, diverse culturele activiteiten, informatie, een luisterend oor, lotgenotencontact en individuele gesprekken.

Zowel de GGD als Stichting Het huis onder de Regenboog hebben een uitvoeringsplan voor 2025 aangeleverd. De voortgang daarop wordt gemonitord op basis van periodieke voortgangsgesprekken.
De activiteiten van deze organisaties worden structureel aangeboden en gesubsidieerd. De verwachting is dat dit ook in 2026 wordt voortgezet.

Personeelsbeleid
Een belangrijk aspect van inclusie is dat ook de gemeentelijke organisatie een betere afspiegeling wordt van de samenleving. Wat we hiervoor doen is toegelicht bij 4.4.7 en 5.5.4 Personeel en Organisatie.

Autonome ontwikkelingen

Specificatie per hoofdproduct
In onderstaande tabel is voor dit thema een specificatie van de hoofdproducten opgenomen. (inclusief mutaties op de reserves)