Programma 1: Meedoen, rondkomen, vooruitkomen

Doelstellingen

• Kinderen en jeugdigen groeien kansrijk, gezond en veilig op in Helmond en krijgen wat nodig is om vanaf het prille begin een goede start te maken en zich ten volle te ontwikkelen (zie ook programma 2, thema Veiligheid). We zetten in op preventie en ontwikkelen daarvoor een impact gedreven aanpak.
• Versterken van onderwijskansen en onderwijsdeelname van onze jeugdige inwoners. Alle kinderen en jeugdigen hebben een ontwikkelrecht, het liefst in een onderwijsomgeving waarin ze hun talenten kunnen ontwikkelen.
• Gezinnen en jeugdigen die ondersteuning nodig hebben bij bijvoorbeeld opvoeding, inkomen, financiën of psychische problemen of stoornissen krijgen deze snel en laagdrempelig, licht waar mogelijk, zwaarder en specialistisch indien nodig.
• Kinderopvang/onderwijs en jeugdhulp sluiten beter op elkaar aan.
• We voorkomen voortijdige schoolverlaters en thuiszitters en benutten de talenten van jongeren optimaal.
• Er komen meer kleinschalige verblijfsvoorzieningen voor jeugdigen die hulp en ondersteuning nodig hebben, als alternatief voor gesloten jeugdhulp.
• Passende en toekomstbestendige huisvesting voor onze onderwijsinstellingen.

Wat hebben we al bereikt?

• Het Meerjarenprogramma Jeugd en de aanpak voor Preventie met Gezag zijn twee belangrijke documenten die kortgeleden zijn vastgesteld. Het legt de basis voor ons jeugdbeleid in de komende jaren.
• Het Dr. Knippenbergcollege kreeg kort voor de huidige bestuursperiode een mooie plek op Sport- en Beleefcampus De Braak.
• We zijn volop bezig met de uitvoering van de Helmondse Educatieve Agenda, waarmee we obstakels in de ontwikkelkansen van kinderen en jongeren uit de weg willen ruimen. Zo hebben inmiddels alle basisscholen toegang gekregen tot een bibliotheek op school. Ook zorgen we met het stadsplan basisvaardigheden ervoor dat iedereen laagdrempelig kan meedoen aan de samenleving en pakken we laaggeletterdheid aan.

Wat gaan we ervoor doen?

Duurzaam financieel houdbaar Sociaal Domein
In hoofdstuk 3 hebben wij aangegeven hoe wij streven naar een duurzaam financieel houdbaar Sociaal Domein.

Extra middelen voor onderhoud onderwijsgebouwen
Gemeenten hebben een wettelijke zorgplicht voor onderwijshuisvesting en aanpalende terreinen, zoals kinderopvang en bewegingsonderwijs. Deze verplichting wordt toegekend in de Wet op het primair onderwijs, de Wet op het voortgezet onderwijs en de Wet op de expertisecentra. De vertaling hiervan is voor de gemeente Helmond in de verordening Voorzieningen huisvesting onderwijs Helmond 2015 vastgelegd. De zorgplicht houdt in dat de gemeente zorgt voor voldoende en adequate huisvesting.

Doordat het gebouwenbestand is verouderd, worden we steeds vaker geconfronteerd met schades en constructiefouten. De gemeente is verantwoordelijk om deze te herstellen. Het Integraal Huisvestingsplan uit 2017 is bedoeld voor de bouwkosten van nieuwe schoolgebouwen en biedt geen ruimte om (onverwachte) onderhoudskosten van bestaande gebouwen te dekken. Daarom nemen we vanaf 2025 een nieuw, structureel budget in de begroting op ter dekking van deze kosten.

Extra krediet Onderwijshuisvesting & MFA Rijpelberg (Integraal Huisvestingsplan)
Voor het realiseren van de laatste nieuwbouwprojecten van het lopende Integraal Huisvestingsplan uit 2017 is extra krediet nodig. Door onder meer de stijging van bouwkosten, aangescherpte inzichten over de bouwprojecten, participatie van kinderopvang voor een doorgaande leerlijn, gymzalen/ buurthuis (MFA Rijpelberg) en het niet toepassen van indexatie op kredieten zijn er onvoldoende middelen om de projecten die nog op de rol staan uit te voeren in de periode 2025-2028.

Concreet gaat het om extra krediet voor MFA Rijpelberg, Integraal Kindercentrum (IKC) ‘T Hout, IKC Het hart van het Hout en VSO de Korenaer. In 2025 starten we met dit extra krediet de procedure die moet leiden tot uiteindelijke realisering van de nieuwbouw. Dit betekent onder meer de architectenselectie, de 1e ontwerpen in samenspraak met scholen en omwonenden, de kostenbegroting en de uiteindelijke aanbesteding van de projecten. Parallel hieraan gaan in 2025 de procedures lopen voor het omgevingsplan.

Bij MFA Rijpelberg verbinden we inhoudelijk en ruimtelijk een IKC met een wijkhuis en versterken zo de sociale infrastructuur in de wijk, in overeenstemming met de geactualiseerde kadernota sociaal domein. Door kindgerelateerde functies te combineren met ondersteunings- en ontmoetingsfuncties kan er een brede voorziening ontstaan, die de wijk een sociaal-maatschappelijke impuls geeft en de participatie en ontmoeting in de wijk verbetert.

Integraal Huisvestingsplan 2029 en verder
Na afronding van de projecten van het lopende integraal huisvestingsplan, naar verwachting in 2028, staat ons nog een forse, dubbele opgave te wachten. Het huidige scholenbestand dient vervangen te worden én we moeten scholen bij gaan bouwen vanwege de schaalsprong. In 2024 zijn we samen met de schoolbesturen de voorbereidingen gestart voor een nieuw integraal huisvestingsplan voor 2029 en verder. Dit plan voor een duurzame en toekomstbestendige onderwijshuisvesting wordt in 2025 verder met de schoolbesturen uitgewerkt en naar verwachting in de eerste helft van 2026 ter besluitvorming voorgelegd aan de raad. De uitvoering krijgt vervolgens vanaf 2029 zijn beslag. Hiervoor maken wij extra ambtelijke capaciteit beschikbaar.

Uitvoeren Ontwikkelkansenbeleid
Eind 2023 is het Ontwikkelkansenbeleid vastgesteld. In 2025 wordt gewerkt aan de uitvoering van het Ontwikkelkansenbeleid 2024 – 2027. In de koers zijn twee pijlers vastgesteld: 1) De beste vroege start en 2) Taal centraal. Om aan deze twee pijlers invulling te geven, werken we in 2025 aan de volgende deelonderwerpen:

• Doorontwikkeling van de pilot passende kinderopvang
• Een aanpak om het bereik van de voorschoolse opvang binnen de gemeente te vergroten
• Een nieuw subsidiekader voor de taalklassen

• Doorontwikkeling subsidieregeling ontwikkelkansen
• Doorontwikkeling van de Verlengde Schooldag Helmond

Verdere uitvoering van de Helmondse Educatieve Agenda 2020-2030 (HEA)
In 2025 geven we verder uitvoering aan de Helmondse Educatieve Agenda 2020-2030 (HEA). Samen met kinderopvang, onderwijs en maatschappelijke partners zetten we in op de volgende drie pijlers:  
1.      Het verbeteren van de samenwerking tussen onderwijs, opvang en gemeentelijke toegang;
2.      Het creëren van een ononderbroken leerlijn voor kinderen;
3.      Het ondersteunen bij de taalontwikkeling van (anderstalige) kinderen en hun ouders.

We versterken in 2025 de deskundigheidsbevordering in onderwijs en kinderopvang voor de omgang met anderstalige kinderen en hun ouders (pijler 3).

Tegengaan voortijdig schoolverlaten en thuiszitters
Medio 2025 wordt naar verwachting de wet ‘Van school naar duurzaam werk’ van kracht. Deze wet beoogt een doorlopende aanpak van school naar werk voor jongeren tot 27 jaar. Met als doel het tegengaan van voortijdig schoolverlaten en bewerkstellingen dat jongeren onderwijs volgen en/of werken.

Deze nieuwe wet is de basis voor het regionaal programma 'Van school naar duurzaam werk 2025-2029’ dat we in 2025 onder regie van (contact)gemeente Eindhoven opstellen, samen met partners op het terrein van onderwijs en werk. In samenhang hiermee wordt eveneens onder regie van de (regio)gemeente Eindhoven in 2025 een nieuw regionaal beleidskader voor het Doorstroompunt ontwikkeld voor de periode 2025-2029.

Lokaal starten we in 2025 met een versterkte aanpak van schoolverzuim op drie scholen, als onderdeel van het programma Preventie met Gezag. Deze aanpak voorziet in intensieve samenwerking met justitiële partners als Halt, de rechtbank en jeugdreclassering.

Regionale Visie op nieuwkomersonderwijs
Het nieuwkomersonderwijs in de regio Helmond staat onder druk door de toenemende stroom aan nieuwkomers. In 2025 leveren we een kaderstellende visie Nieuwkomersonderwijs op, die richting geeft aan de duurzame organisatie van het nieuwkomersonderwijs binnen de gemeente Helmond.
 Vervolgens starten we - binnen deze kaders - aan de uitwerking van uitvoeringsagenda's voor kinderopvanglocaties, het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs. Aanvullend hierop werken we in 2025 samen met de 20 andere gemeenten in Brabant-Zuidoost (Brainportregio) op het gebied van nieuwkomersonderwijs en internationalisering binnen het onderwijs.

In 2025 maken we onder andere afspraken over de huisvesting van de Eerste Opvang Anderstaligen (EOA) en de aanpak van de wachtlijstproblematiek in de regio. Ook verkennen we de mogelijkheden voor een gezamenlijke organisatie van tussentijds aanbod voor Alleenstaande Minderjarige Vluchtelingen (AMV). Nu regelt iedere gemeente afzonderlijk nog aanbod voor deze kinderen. In 2026 en verder geven we uitvoering aan deze afspraken.

Impact gedreven jeugdpreventie in de wijk
In 2024 startten we met de uitvoering van het Meerjarenprogramma Jeugd 2024-2028 'Kansrijk, Gezond en Veilig opgroeien in Helmond' en bereidden de aanpak op wijkniveau voor (Wijkprogrammering). In 2025 beginnen we in de Binnenstad, Helmond-West en Helmond-Oost (de drie Preventie met Gezag-wijken). We vormen in iedere wijk coalities van bewoners, vrijwilligers, uitvoerende professionals en beleidsmakers. Zij bepalen welke risico, beschermende of versterkende factoren in hun wijk belangrijk zijn en welke aanpak het beste past om deze factoren effectief te beïnvloeden. Zij maken afspraken over de uitvoering en monitoren vervolgens de voortgang. In 2026 en verder continueren we deze aanpak en breiden deze uit naar de andere wijken.
Uitwerking Hervormingsagenda Jeugd
In 2024 hebben we ons voorbereid op de lokale en regionale implementatie van de Hervormingsagenda Jeugd. In 2025 zullen we een lokaal plan van aanpak opstellen om stapsgewijs tot daadwerkelijke implementatie van de acties uit de Hervormingsagenda te komen. De Hervormingsagenda is een omvangrijk, meerjarig traject bedoeld om tot betere en betaalbare jeugdhulp te komen. De implementatie hiervan bedraagt daarom meerdere jaren en zal ook in 2026 en verder nog doorlopen.

Kleinschalige verblijfsvoorzieningen voor jeugdhulp
In 2024 hebben we in ‘Een 10 voor de jeugd’-verband de pilot ‘kleinschalig verblijf’ uitgebreid en zijn we gaan monitoren of we de doelstellingen behalen. Hierbij onderzoeken we of we jeugdigen minder vaak verplaatsen van verblijfslocaties, of jeugdigen korter in verblijf zitten, en of de doelgroep die mogelijk voor jeugdzorgplus in aanmerking komt kan worden afgevangen met een plaatsing in kleinschalig verblijf. In 2025 ronden we de monitoring van deze pilot af. Bij positieve resultaten onderzoeken we of dit kan worden verankerd in de reguliere jeugdhulpinkoop vanaf 2026.

Beleidsintensivering

Autonome ontwikkelingen

Investeringen

Specificatie per hoofdproduct
In onderstaande tabel is voor dit thema een specificatie van de hoofdproducten opgenomen. (inclusief mutaties op de reserves)