Programma 1: Meedoen, rondkomen, vooruitkomen

Beoogd maatschappelijk effect:
We streven naar bestaanszekerheid voor alle inwoners. We hebben aandacht voor een adequaat vangnet voor alle inwoners die worstelen met bestaanszekerheid en/of hulp nodig hebben bij het vinden van een passende werkplek. Onderdeel daarvan is een inclusieve arbeidsmarkt waarin vaardigheden centraal staan om elk talent te benutten, zeker in de huidige tijd van arbeidsmarktkrapte.

Doelstellingen

• Borging van bestaans- en inkomenszekerheid.
• Iedereen die kan is aan het werk of participeert, waar nodig met ondersteuning.
• Meer inwoners hebben een inkomen waarmee zij kunnen voorzien in hun levensonderhoud.
• (Generatie)armoede doorbreken zodat iedereen rondkomt, meedoet en vooruitkomt.
• Vermindering energiearmoede zowel voor de korte als lange termijn (zie ook Hoofdstuk 4.2.4, Klimaat en Energie/Gezonde leefomgeving).
• Vroegtijdig signaleren schuldenproblematiek en een drempelloze toegang tot hulp.
• Onderwijs en arbeidsmarkt sluiten op elkaar aan (zie ook Hoofdstuk 4.3.2, Onderwijs/arbeidsmarkt).

Wat hebben we al bereikt?

• We trokken vanwege de koopkrachtcrisis een bedrag uit van € 10 miljoen voor een koopkrachtfonds. Er werd een scala aan maatregelen uitgedacht, uitgewerkt en uitgevoerd. Daarbij hebben we nauw samengewerkt met vele maatschappelijke partners in onze stad. Zo hielpen we 9.000 huishoudens, honderden ondernemers en tientallen maatschappelijke organisaties om deze moeilijke tijd door te komen.
• Belangrijke pijler onder ons beleid is de ophoging van de draagkrachtnorm van 120% naar 130% van het sociaal minimum. Daardoor kunnen meer mensen met een laag inkomen financiële ondersteuning krijgen. Deze ophoging realiseren we stapsgewijs voor de verschillende regelingen. Ook hebben we een plan gemaakt voor een witgoedregeling, waardoor mensen met een laag inkomen energie slurpende apparaten zoals wasmachine en koelkast voor een energiezuinig exemplaar kunnen inwisselen. We betalen dat uit de resterende middelen van het koopkrachtfonds. 
• We zochten de grenzen op van de Participatiewet. Goed voorbeeld daarvan is de verhoging van de giftenlimiet van 1.200 naar 1.800 euro. Dat kan mensen in de bijstand nét iets meer lucht geven. 

Wat gaan we ervoor doen?

Duurzaam financieel houdbaar Sociaal Domein
In hoofdstuk 3 hebben wij aangegeven hoe wij streven naar een duurzaam financieel houdbaar Sociaal Domein.

Inzet participatie voor inwoners met grote afstand tot de arbeidsmarkt
In 2024 is de regionale pilot voor inwoners met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt gestart. In deze pilot werkt Senzer samen met gemeenten aan een intensievere dienstverlening voor deze doelgroep en een intensievere regionale samenwerking om deze inwoners meer (maatschappelijk) zelfredzaam te maken. Binnen de pilot krijgen 90 inwoners te maken met een intensievere aanpak met meer contactmomenten. In 2025 wordt de pilot geëvalueerd en wordt bezien welke dienstverlening effectief is voor deze doelgroep. In 2025 levert Senzer een voorstel voor deze dienstverlening op.

Participatiewet in Balans
De herziening van de Participatiewet bestaat uit drie sporen. Het eerste spoor bestaat uit een twintigtal maatregelen op de korte termijn waarmee er onder andere meer ruimte is voor maatwerk en werken vanuit vertrouwen. Het tweede spoor betreft de fundamentele herziening van het stelsel op de lange termijn en het derde spoor gaat over het versterken van de vakkundigheid van de uitvoerende professionals. Het wetsvoorstel voor spoor 1 ligt momenteel bij de Tweede Kamer en de ingangsdatum is vooralsnog gepland voor 1 januari 2025. Dit is echter afhankelijk van de voortgang van de besluitvorming. Samen met Senzer treffen we voorbereidingen voor de invoering van deze wet en de implementatie van de wijzigingen. Hiervoor moeten in 2025 verordeningen en beleidsregels worden aangepast, zowel voor de algemene bijstand als voor de bijzondere bijstand.

Arbeidsmarkttoeleiding statushouders
In 2024 is de pilot startbanen gestart. De aanpak is bedoeld voor statushouders die kort in Nederland zijn en bezig zijn met inburgeren onder de Wet Inburgering 2021. Zij gaan na vestiging in de gemeente snel aan het werk waardoor ze direct kunnen participeren en de taal leren op de werkvloer. De pilot wordt verlengd naar 2025. De verwachting is dat er in 2025 100 deelnemers zijn binnen de pilot, die naar verwachting tot medio 2026 doorloopt. Statushouders die de B1 route inburgering (leren spreken en schrijven van de Nederlandse taal op niveau B1, binnen maximaal 3 jaar) volgen binnen de arbeidsmarktregio Helmond-de Peel begeleiden we snel, binnen drie maanden na opstellen van het persoonlijke inburgeringsplan, naar werk. We passen de werkwijze inburgering zodanig aan dat we regionaal meer uniform werken.

Social Return on Investment
Vanaf 1 januari 2024 geldt het beleidskader Social Return on Investment (SROI) en in 2024 is de regionale SROI-Servicedesk van start gegaan. Opdrachtnemers van gemeenten in de arbeidsmarktregio worden door sociale criteria in de opdrachtverstrekking verplicht om werkgelegenheid te creëren voor inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. De Servicedesk SROI ondersteunt opdrachtnemers met het invullen van hun SROI-verplichting en controleert en monitort deze invulling. In 2025 wordt bij alle contracten met een waarde van tenminste €100.000 gesproken over de op te nemen SROI-verplichting, en alle gegunde contracten worden opgenomen in het monitoringssysteem. Daarnaast evalueren we met de andere gemeenten in de arbeidsmarktregio de inzet van de Servicedesk.

Aanpak Ervaringsdeskundigheid
Gemeente Helmond neemt samen met de LEVgroep, Senzer, Savant en Sociale Teams Helmond deel aan het landelijke project 'Mensen met ervaringskennis op geldzorgen' dat begeleid wordt door Pharos en Sterk uit Armoede. In 2025 gaan twee ervaringsdeskundigen werken aan vraagstukken voor alle partners. Daarnaast ontwikkelen we in 2025 een werkwijze zodat we ervaringsdeskundigheid op aanvraag kunnen gaan inzetten

Uitvoeringsplan Armoede & Schulden
In 2024 actualiseerden we het Beleidsplan Armoede & Schulden 2024-2028 en stelden we het bijbehorend uitvoeringsplan voor de jaren 2025 en 2026 op. In 2025 starten we met het ontwikkelen van een monitor voor het uitvoeringsplan en voeren we de projecten uit het plan uit. De projecten in het uitvoeringsplan verschillen in tijdsduur, intensiteit en de verwachtte resultaten. Een voorbeeld van een project is de implementatie van de basisdienstverlening schulddienstverlening.

Uitvoering regeling energiezuinig witgoed voor lage inkomens
In 2024 heeft de raad besloten tot het uitvoeren van een incidentele witgoedregeling. Huishoudens met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum krijgen een voucher waarmee ze een duurzaam witgoed apparaat kunnen aanschaffen. We verwachten in 2025 ongeveer 5500 huishoudens te bereiken.

Autonome ontwikkelingen

Specificatie per hoofdproduct
In onderstaande tabel is voor dit thema een specificatie van de hoofdproducten opgenomen. (inclusief mutaties op de reserves)